ECZANELER VERBİS KAYIT YÜKÜMLÜSÜ MÜ?

31 Mart tarihi yaklaştıkça gündem de daha fazla yer alan Kişisel verilerin Korunması ve beraberinde gelen yükümlülükler aslında uzun yıllardır ülkemizde uygulanmakta olan 108 syl sözleşme ve 6698 syl kanununda öngörülen bir koruma, önleme çalışmalarının bir sonucudur. Geçtiğimiz Eylül ayında son tarih olarak elli kişiden fazla çalışan istihdam eden veya belirli bütçe üstündeki şirketlerde/ kurumlarda öngörülen VERBİS kayıt yükümlüğü Eczaneler, klinikler gibi sağlık verisi işleyen alanlarda da 31.03.2021 son tarih olarak belirlenmiştir. Yazımızda kısaca “Kişisel veriler nelerdir? çokça dillendirilen VERBİS nedir, neden böyle bir yükümlülük öngörülmüştür?” hususlarını açıklayacağız.

Kişisel veri 6698 syl kanunda “Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi” ifade eder denilmektedir. Örnekseme yolu ile kişilerin adı, soyadı, telefon numarası, adresi, kimlik numarası, yaşı cinsiyeti, ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biometrik ve genetik verileri gibi veriler kişisel veri olarak düzenlenmiştir. Özetle bir kişinin diğerlerinden ayrılmasına yarayan maddi ve manevi değerleri kişisel veridir.

Bu verileri korumak neden önemlidir? Kişisel verilerin gizliliği, 2010 yılında kabul edilen Anayasa gereğince vatandaşlık hakkı kapsamına alındığı için tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının temel hak ve hürriyetleri arasında yer alır. Türkiye Cumhuriyeti anayasasına göre her vatandaş, özel yaşamını gizlilik içinde sürdürme ve şahsi bilgilerini istemediği kişilerden saklama hakkına sahiptir. Kişiye ait özel bilgilerin korunması, her şahsın özel yaşamının gizlilik hakkına dahil kabul edilir ve bu nedenle herhangi bir Türkiye vatandaşının kişisel verilerine sahip olan gerçek ya da tüzel kişiler, o kişinin izni olmaksızın bu bilgileri alamaz, kaydedemez ve üçüncü şahıslarla paylaşamaz. Aksi halde bu yükümlülüklere uymayan şahıslar hakkında Kişisel Verileri Koruma Kurumu tarafından caydırıcı nitelikte yüklü miktarda parasal cezalar verilirken, Türk Ceza Kanunu’nda da hapis cezası gibi cezai müeyyideler öngörülmüştür.

Bahsi geçtiği gibi başkasına ait kişisel verileri ondan habersiz şekilde alınmasının, işlenmesinin, kullanılmasının ve yayılmasının engellenmesi adına VERBİS (Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemi) kayıt platformu oluşturularak bu alana kişisel verileri işleyen kişilerin kaydı zorunlu tutulmuştur.

Eczaneler, Klinikler gibi özel nitelikli kişisel veri olarak kabul edilen sağlık verisi işleyen merkezler de çalışan sayısı ve yıllık bilançosuna bakılmaksızın VERBİR kayıt yükümlüsü olarak kabul edilir. Zira Sağlık verisi gibi “Kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biometrik ve genetik verileri” hassas veri olmaları hasebi ile özel nitelikli kişisel veri kabul edilmektedir.

Kişiler VERBİS kayıt yükümlüsü olduğunu nasıl anlayacaklardır?

Gerçek veya tüzel kişi olması fark etmeksizin başkasına ait yukarıda anlatılan kişisel verileri ve özellikle sağlık verisi gibi özel nitelikte veriyi, başkasının rızası olsa dahi alıyor, herhangi bir yere kaydediyor ve dahi başka kişiler ile paylaşan kişiler kayıt yükümlüsü olup bu verilerin sahiplerinden açık rıza formları gibi bir izin belgesi almaları gerekmektedir.

Özel nitelikli veri işleyen kurumlar, işletmesi elli kişiden az kişi istihdam eden veya belirli bilanço altında olup olmadıklarına bakılmaksızın 31 Mart 2021 tarihine kadar kayıtlarını yapmak zorundadırlar. Bu kayıt kurum envanterleri hazırlanması, açık rızalar ve aydınlatma metinlerini de beraberinde getiren bir dizi kayıt sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sebeple Kişisel Verileri Koruma Kurumu sitesini takipte kalarak konunun uzmanından hukuki yardım alarak bu süreci rahatlıkla atlatabilirsiniz.